“Kuruluşunuz çevre ile uyumlu mu?” Sorusu ISO 14001’in mantığını anlamak için yeterlidir. Kuruluşların çevreyi düşünerek ürün yapmalarını sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bununla birlikte firmaların çevreye verdikleri zararı en aza indirmek amaçlanmıştır. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi üretimden tüketime kadar her alanda çevrenin dikkate alınarak çalışılmasını öngören bir yaklaşımdır.
Örneğin atıkları denize ulaşan bir firmanın yarattığı hasar doğayı oldukça etkilemektedir. Bu atıkların farklı bir biçimde geri dönüştürülmesi hem doğaya hem de insanların yararına olacaktır. ISO 14001’de çevrenin kirlenmesi yerine doğanın korunmasını ve insanlığın geleceğine güvenilir bir yatırım yapmasını amaçlamaktadır.
ISO 14001 Kuruluşu
İlk olarak Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından 1996 yılında ISO 14000 ve alt birimi olan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standartları çıkmıştır. 1997 yılında da Türkçe ’ye çevrilmiştir. “TS EN ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi Standardı”, Türkiye’de kullanılan tam ismidir. ISO 14001 Standardı sistemi gerçekleştirilebilmesi için her ülkenin yasalarına uygun şekilde hazırlanmıştır.
Bu nedenle hiçbir ülkenin kendi yasal düzenlemesiyle çalışmamıştır. 2004 yılında ise bu standardın belgelendirilmesi amacıyla firmalara ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesi verilmeye başlanmıştır. ISO 14001 çevre yönetim sistemi; giriş, kapsam, atıf yapılan standartlar, tarifler, tetikçi, sürekli iyileştirme, düzeltici faaliyet, doküman, çevre, çevre boyutu, çevresel etki, çevre yönetim sistemi, çevre amacı, çevre başarısı, çevre politikası, çevre hedefi, ilgili taraf, iç tetkik, uygunsuzluk, kuruluş, önleyici faaliyet, kirliliğin önlenmesi, prosedür, kayıt, ÇYS’nin şartları ve başlıca unsurları, genel şartlar, çevre politikası, planlama, uygulama ve faaliyetler, kontrol etme yönetimin gözden geçmesi maddelerinden oluşmaktadır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardının Asıl Amacı
Doğayla insanın bir ilişki içinde olduğunun, insanın çevreye karşı davranışlarının bir sonucu olacağının fark ettirilmesi, doğada oluşacak her bir sorunun insanları olumsuz yönde etkileyeceğini göstermek, bu noktada çevresel farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır.
ISO 14001 Sertifikası Ne İşe Yarar?
Günümüzde üretim, tüketim faaliyetleri belirli önlemler alınmaz ise çevreye olumsuz etkilere sebep olabilmektedir. Bu etkiler ne kadar bölgesel olarak gözükse de tüm dünyada olduğu varsayılırsa, insanoğlunun en temel problemlerinden biri halindedir. Ve ulusal değil küresel bir nitelik taşır. Bir gün yeryüzündeki kaynakların biteceğinin ve bununda insanlığın sonunu getireceğini bilmek tüm insanların düşünmesi gereken bir şeydir.
ISO 14001’in uluslararası olması bu yönden önem teşkil eder. Çevre ile ilgili risklerin farkına varmak, çözüm yolu üretmek ve üretilen çözüm yolunun tüm dünyada yönetilmesini sağlamak ISO 14001 Standardının ileri seviyede olumlu yönde etki edebileceğinin farkına varılmasını sağlamıştır. ISO 14001 belgesine sahip olmak da öncelikle belgeye sahip olan kuruluşun çevreyi iyileştirici etkileri olmalarına, tüm dünyada geçerli olan bir belgeye sahip olup , iyi bir itibar kazanmalarını sağlar.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesini Kimler Alabilir?
Üretim yapıldığı sırada atık bırakan her bir kuruluşun çevre yönetim sistemi kurup ISO 14001 belgesi alma imkanı vardır. Bu belgeyi alanların doğal kaynakları en az düzeyde kullandıkları için üretimde düşüş yaşadıkları görülmüştür. Ancak bunun yanı sıra kaza potansiyelleri, önlemleri önceden belirlendiğinden böyle durumlarla karşılaşma olasılığı azalmış, verilen sigorta ücretlerinde oldukça büyük bir miktarda azalma görülmüştür.
ISO 14001 Belgesi Neden Gereklidir?
Doğaya bırakılan fabrika atıkları, kirletilen çevre, bilinçsizce tüketilen doğal kaynaklar doğanın düzeninin bozulmasına , iklim değişikliklerine sebep olmakta. Küresel ısınma sonucu buzullar erimekte ve canlılar yavaş yavaş bu doğa düzeninin bozulması sonucu hayatlarını kaybetmekte. Ve ardında nedeni anlaşılmayan birçok doğan afet gerçekleşmektedir. Bütün bunlara tek bir şey sebep olmakta. O da insanlar ... Artık her bir insanın bilinçlenmesi, çözüm yolları araması, bir şeyler yapması gerekmekte. Ayrı ayrı çok zor olsa da bir çatı altında yönetim halinde süreçler daha rahat bir biçimde ilerleyebilir.
ISO 14001’de bir bütün olarak insanlarla etkileşim içinde olup farkındalık artırmayı, gerekli önlemlerin alınmasını sağlayıp çevreye uygulanan zararları minimum seviyeye düşürmeyi hedeflemektedirler. Bu hedeflerin gerçekleşmesi için uzun bir stratejik yoldan geçip, gerekli çevre politikalarının belirlenmesi, doğru stratejiler ile olumlu olumsuz yönlerin önceden düşünülüp ona göre uygulamaya geçilmesi, uygulama sonucunun değerlendirilip eksik yönlerin tamamlanması gerekir. Bu uygulama hem doğanın hem de insan üzerinde olumlu bir etkisi sebebiyle ISO 14001 Belgesine sahip olmak gereklidir.
Çevre Yönetim Sistemi Nasıl Kurulur?
Bir kuruluşun çevre yönetim sistemini kurmak için yapması gereken ilk şey bulunduğu durumu tespit edip, daha önce olan çevre kazalarını ve çevreye nasıl bir etkisi olup olmadığı da belirlemelidir. Öncelikle sağlam bir plan yapılmalı, bu yapılan plan zamana dökülmelidir. Tabi ki bunun için bir ekip oluşturulmalıdır. Gidişata göre olan üzerinde değişiklik yapılabilir. İhtiyaç halinde eklemeler, çıkartmalar olabilir. Bütün bir kuruluşta aynı anda uygulanmamalıdır.
Önce küçük bir kısımda çalışanlar eğitilmeli ve uygulamaya geçilmelidir. Verilen eğitim çalışanların pozisyonlarına göre değişebilir. Uygulanan yerde çıkan sonuçlara göre eksikler ve artılar belirlenir. Sonuca göre planda değişiklikler yapılır. Ve bütün kuruluşta sistem uygulanmaya başlar. Daha sonra da çevre yönetim sisteminin diğer sistemlerle olan ilişkisine bakılıp gerekli değerlendirmeler yapılır. Çıkan sorunlar çözümlemeye çalışılır. Üst yönetimler de sık sık kontrol etmek zorundadır.
En Uygun ISO 14001 Belgesi Nasıl Alınır?
ISO 14001 Belgesi alınabilmesi için öncelikle kuruluş ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemini kurmuş olmalıdır. Planlama, uygulama, ölçme ve izleme aşamalarından geçip yönetebiliyor olması gerekir. Ve son olarak geliştirme evresiyle uygulamanın eksileri ve artıları belirlenip düzenleyici uygulamalar yapılmalıdır. Kurulumdan sonra mutlaka sistem aksamadan devam etmelidir. Bu süreçte denetlenmelidir. Sistemin oturduğu emin olunduktan sonra ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesi talep edilebilir.
Belgeyi teslim edecek kuruluş öncelikle gerekli denetimleri yapar. Belge verilecek yerin ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemine uygun bir şekilde çalışıp çalışmadığına bakar. Ve olumlu sonuca ulaşır ise ISO 14001 belgesini verir. Asıl önemli olan belgenin alınacağı kuruluşu seçmektir. Belgelendirme yapan pek çok kuruluş vardır. Belge alınacak yerin uygun ücretli olması gerekmektedir. Fiyat dışında alınan hizmet de çok önemlidir. Ve belge alınan kuruluşun hangi güvenilir, geçerli bir kuruluştan akredite olduğuna bakılmalıdır.
ISO 14001 Belgesi Almanın Avantajları
Çevre yönetimi konusunda 1900’lerden beri birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan ilki Rio da yapılan Çevre Konferansıdır. Bu konferansta çevre için yapılması gereken konular ve ülkelere düşen görevler konuşulmuştur. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardında Rio da alınan kararlar da etkili olmuştur. ISO 14001, birçok ülkede uygulanan bir kılavuz olarak görülmektedir. Ve dünya genelinde geçerli olan, oldukça yaygın olarak kullanılan bir standarttır.
ISO 14001 belgesine sahip olmanın pek çok avantajları vardır. Örneğin bu belgeye sahip olanlar ulusal ve uluslararası alanda ün kazanacak, izin belgelerini daha kolay elde edebilecekler ve daha çok piyasaya açılma fırsatları olacak , insanların güvenini kazanacaklardır. Ve en önemlisi insanlığın gelecekte de barınacağı dünyanın korunmasına katkı sağlayacaklardır.